سنگ زمرد یا همان emerald جزو سنگهای گرانبهایی است که از سیلیکات آلومینیوم و بریلیوم تشکیل گردیده است. نام اصلی فارسی آن دوال یا دوبال می باشد. این گوهر گران بها از گونه های بریل است و در سنگهای پگماتیت یافت گردد.
این کلمه عربی شدهی «اسماراگدوس» یونانی است که خود از واژهای سانسکریت به معنی سبز برداشت شدهاست. نوع شفاف و طبیعی این گوهر یکی از چهار گوهر گرانبها به حساب میآید و مشهورترین عضو خانواده بریل ها میباشد.
از نظر ترکیب شیمیایی و کانی شناسی این سنگ از سیلیکات آلومینیوم و بریلیوم ساخته شدهاست که به همراه آکوامارین آبی، مورگانیت صورتی، هلیودور طلایی و بریل با رنگ سبز به خانواده بریل تعلق دارد. بریل خالص بدون رنگ میباشد اما اضافه شدن مقادیر ناچیزی کروم و وانادیوم به آن باعث ایجاد رنگ سبز میشود و با نام سنگ زمرد سبز شناخته میشود.
ویژگی های مهم سنگ و انگشتر زمرد
*رنگ: همانطور که قبلا ذکر گردید هر چه رنگ سبز این گوهر پررنگ تر و شدیدتر، سرزنده تر و غیر مات باشد ارزش آن چندین برابر میگردد.
*وزن: این سنگ ها معمولا در اندازه های کوچک پیدا میشوند. این سنگ اگر بیشتر از ۵۰ قیراط باشد هم قیمت الماس با همین قیراط است! در نتیجه وزن پارامتری اساسی در تعیین قیمت سنگ است.
*درخشندگی: این فاکتور که وابسته به نوع تراش میباشد و همانند سایر سنگ های قیمتی دیگر روی قیمت سنگ زمرد اصل تاثیر ویژه دارد.
*شفافیت: گونههای بیعیب و پاک این گوهر معمولا کمیاب و بسیار گرانبها میباشند. ناپاکیها در سنگ زمرد ظاهری شبیه خزه یا شاخههای درخت دارا میباشند. بیشتر گونه های درشت، معایب و ترکهایی دارند و یا رنگ آنها دارای جلوه های ابری است.
خواص زمرد در اسلام و احادیث
درمورد خواص انگستر زمرد و خواص سنگ زمرد در اسلام روایات و احادیثی از ائمه بیان شده است که مهمترین آنها در ادامه گفته شده و به خواص انگشتر زمرد اشاره شدهاست:
1-امیر المؤمنین (ع) فرمودهاند که در دست کردن این انگشتر باعث آسان شدن و گره گشایی کارها می شود و مشکل ساز نیست.
2-از حضرت امام موسی کاظم (ع) منقول است که انگشتر زمرد در دست کردن موجب آسانی است که در آن هیچ دشواری نباشد. همچنین رسول اکرم (ص) فرموده اند دست کردن این انگشتر باعث برطرف شدن فقر میشود که این یکی از مهمترین خواص سنگ زمرد در اسلام است.
3-امام رضا (ع) درمورد خواص انگشتر زمرد میفرمایند: به دست داشتن انگشتر زمرد فقر را به ثروتمندی تبدیل میکند
خواص سنگ زمرد در چاکرا درمانی
خواص زمرد در چاکرا درمانی، چاکرای چهارم یعنی قلب را به علت رنگ سبز تحت تاثیر قرار میدهد و شاید به همین علت است که آن را سنگ عشق مینامند. از خواص زمرد به گشودن قلب به روی عشق، بخشش، دلسوزی و اعتماد اشاره شدهاست. این نگین خالص ترین جریان بلورین پرتو سبز است و سنگی است که پاکترین و خالصترین نماینده الگوی انرژی چاکرای قلب میباشد.
از نظر بدنی از خواص زمرد میتوان برای تقویت قلب، خون و دستگاه گردش خون استفاده نمود. این سنگ ترغیب کننده فرد به زندگی و عمل نمودن از روی قلب میباشد و به فرد کمک مینماید تا مرکزیت پیدا کند و دلشکستگی اش را بهبود ببخشد و این از مهمترین خواص سنگ زمرد برای بدن است.
فواید و خواص زمرد سبز
همینطور که در روایات و احادیث اشاره شد خواص سنگ زمرد در اسلام بسیار است و توصیه زیادی به استفاده از انگشتر و بهره بردن از خواص انگشتر زمرد شده است. تسکین دادن ذهن و بدن از معروف ترین خواص زمرد سبز است. با توجه به همین روایات میتوان به موارد زیر به عنوان مهمترین خواص سنگ زمرد (سنگ عشق) اشاره کرد:
۱- به عنوان اولین خاصیت از خواص سنگ زمرد میتوان گفت این گوهر نیروی انرژی بخشی و آرام بخشی دارد.
۲- یکی دیگر از خواص زمرد سبز استفاده از این سنگ برای جلوگیری از مبتلا شدن به بیماری صرع است به ویژه برای کسانی که زمینه ارثی این بیماری در آن ها وجود دارد.
۳- از دیگر خواص زمرد که بسیار به آن پرداخته شدهاست، مفید بودن برای دستگاه گوارش میباشد. گذاشتن آن بر روی چاکراهای خورشیدی مجاری کیسه صفرا را پاک و فعال میکند و سبب تقویت معده و درمان زخم معده میگردد.
۴- استفاده ازاین نگین برای درمان خونریزی داخلی به ویژه اسهال خونی مفید میباشد.
۵- در غزلی در دیوان شمس مولانا چنین آمدهاست:
گر اژدهاست بر ره، عشق است چون زمرد از برق آن زمرد، هین دفع اژدها کن
معروف است که این نگین، قلب فیزیکی و عشق عاطفی را التیام می دهد.
۶- این گوهر بین عاشق و معشوق پل ایجاد مینماید و با عشق مرتعش میگردد و انرژی آزاد میگرداند و محبت بین زن و شوهر را زیاد میکند و به همین علت به سنگ عشق معروف است.
۷- سنگ عشق و خیال و شادی میباشد.
۸- اگر زنان باردار از این سنگ استفاده نمایند برای آنان مشکلی پیش نیامده و فرزند آنان به راحتی به دنیا خواهد آمد و درد زایمان زنان باردار را کمتر میکند و میتوانند از خواص سنگ زمرد سبز برای راحتی زایمان خود استفاده کنند.
۹- پاکی و ایمان برای شخص به ارمغان خواهدآورد.
۱۰- تسکین دهنده ذهن ناآرام نیز میباشد و برای دارنده اش منطق و خرد و حکمت به ارمغان میآورد.
۱۱- از مهمترین خواص انگشتر، نیم ست زمرد ، گردنبند زمرد و مصنوعات دیگر این است که در مراسم و اوراد برای رونق بخشیدن به کسب و کار مورد استفاده قرار میگیرد.
بزرگترین سنگ زمرد سبز جهان
در سال ۲۰۱۱ بزرگترین سنگ در برزیل با وزنی معادل ۳۶۰ کیلوگرم، ۱۸۰ هزار قیراط در عمق ۲۰۰ متری معدن یافت شد. ارزشی آن بیش از ۳۰۹ میلیون دلار تخمین زده شدهاست.
تشخیص زمرد سبز طبیعی از مصنوعی
این گوهر معمولاً دارای ناخالصی میباشد که برای تشخیص نوع طبیعی از مصنوعی بسیار مفید میباشد. برخی انواع مصنوعی این گوهر به دلیل ماده به کار رفته در آنها هنگام قرار گرفتن در معرض امواج با طول موج بالا درخشش فلورسانت قرمز ماتی از خود ساطع میکنند. درصورتی که نوع طبیعی آن اینچنین نوری بازتاب نمیکند.
خوشبختانه با عبور یا انعکاس امواج فرا بنفش در کریستال های طبیعی و یا مصنوعی قادر خواهیم بود تفاوت آن ها را بیابیم. همچنین انواع مصنوعی آن اشعه ماورا بنفش را از خود رد میکند درنتیجه شفاف تر به نظر میآید. به این طریق میتوان سنگ زمرد اصل که معروف به سنگ عشق است را تشخیص داد و از خواص سنگ زمرد سبز بطور کامل بهره برد.
نحوه ی نگهداری
این سنگ با آن که سختی بالایی دارد، گوهری ترد و شکننده است و مراقبت ویژه میخواهد. در مقابل اسیدها تا حدی مقاوم بوده و در برابر مواد شوینده مثل آب گرم و صابون مشکلی ندارد. اما در مقابل حرارت امکان ترک خوردن آن هست. بنابراین باید هنگام حرارت دادن و یا سوار کردن نگین دقت بسیار گردد.
این روغن به مرور زمان و یا با حرارت خشک میشود و ممکن است بعضی نقاط آن بر اثر شست و شو حالت سفیدی (سفیدک) پیدا کند که می توان آن را دوباره با روغن زیتون (به وسیله یک قلم و کمی پنبه آغشته) اصلاح و شفاف کرد تا با سالم نگه داشتن آن بتوان از خواص زمرد سبز بهره بیشتری برد.
ویژگی های مهم درباره نگهداری زمرد
این گوهر در مقابل اسیدها تا حدی مقاوم میباشد و با مواد شوینده مثل آب گرم و صابون مشکل خاصی ندارد و این جزئی از خواص زمرد سبز میباشد ولی در مقابل حرارت امکان ترک خوردن آن وجود دارد. لذا باید هنگام حرارت دادن و یا سوار کردن نگین دقت لازم را داشت. این گوهر کمیاب گوهری شکننده میباشد.
بنابراین هنگام جا به جا کردن آن باید نهایت دقت را داشت؛ چرا که اگر از فاصله یک متری روی سنگ دیگری بیفتد ممکن است خرد شود. رنگ سبز زمرد در مقابل نور طبیعی و نور مصنوعی و یا حرارت تغییر نکرده و تقریبا پایدار میباشد.
رنگ آن تا دمای ۵۰۰ درجه سلسیوس به احتمال زیاد تغییری نخواهد کرد. سیستم کریستالی این نگین هگزاگونال (شش وجهی) میباشد. این سنگ؛ طبعی سرد و خشک دارد.
اکثر بلورهای این سنگ همانند یاقوت، ناخالصی ها و محتویات زیاد و گوناگونی از قبیل کانی های مهمان، مایعات، حباب های گاز و ترک های داخلی دارد که در صورت کثرت این محتویات مات میگردد. جالب است بدانید که این محتویات و ناخالصی ها عیوب به شمار نمیروند بلکه خود عاملی برای شناسایی سنگ اصل از نوع مصنوعی است و گاه باعث زیبایی!
تاریخچه سنگ زمرد
این سنگ در طول بیش از ۶ هزار سال در اغلب فرهنگهای مختلف دنیا نظیر یونان باستان و ایران منبع جاذبه و احترام محسوب میشدهاست و روایاتی نیز درمورد خواص سنگ زمرد در اسلام از بزرگان دین بیان شدهاست و بدلیل اهمیت خواص سنگ زمرد سبز استفاده از آن در بسیاری از کشورها و فرهنگ ها رواج داشتهاست.
از میان سنگ های قیمتی بریل، این گوهر (سنگ زمرد سبز) تاریخچه بالاتری دارد. شواهد فروش آن در بازارهای بابل در ۴ هزار سال پیش از میلاد نیز وجود دارد. در تورات نیز از این گوهر به عنوان سنگ زیربنای شهر بیت المقدس نام آورده شدهاست و به این دلیل نزد مردم بیت المقدس و قوم بنیاسرائیل از احترام زیادی برخوردار است.
این سنگ به علت زیبایی و قدرت معنوی در بین همه ادیان اصلی مقدس شمرده میشود. رنگ سبز رنگی مقدس در فرهنگها و مذاهب مختلف نظیر اسلام بوده و حتی کلیسای کاتولیک نیز از آن به عنوان والاترین رنگ مذهبی یاد نمودهاست. از خواص زمرد از نظر فیزیکی نیز استفاده میگردیدهاست
و به سنگ مطالعه مشهور بوده چرا که در گذشته قبل از اینکه عدسی و عینک بزرگ نمایی کشف شود نوع شفاف این گوهر برای خواندن و دیدن اشیای کوچک مورد استفاده قرار میگرفتهاست. در مصر قدیم نیز این سنگ سمبل زندگی ابدی و هدیهای از جانب خدای حکمت به شمار میآمدهاست و سعی میکردند با تهیه آن از خواص سنگ زمرد سبز استفاده کنند.