فروشگاه اینترنتی صندوقچه | فروشگاه ساعت و اکسسوری به قیمت عمده
امروزه زعفران را به عنوان یک گیاه همه کاره میشناسند که دامنه مصرف آن به سراسر جهان کشیده شده است. اما برای شناخت، خواص و انواع آن، بهتر است قبل از خرید و مصرف آن کمی با آناتومی این گیاه خوش رنگ آشنا شویم و صفر تا صد آن را بدانیم.
برای شناخت زعفران و خواص آن، خوب است که ابتدا ظاهر آن را بررسی کنیم. با یک نگاه سطحی میتوان فهمید که کلالههای قرمز رنگ گل آن در میان گلبرگهای بنفش آن قرار دارد که اگر دستتان به آن برخورد کند عطر آن تا چند روز باقی خواهد ماند.
زعفران چیست و چگونه رشد میکند؟
زعفران گیاهی است که از طریق پیاز رشد میکند. پیاز این گیاه، یک پوشال قهوهای رنگ دارد که از آن محافظت میکند. بعد از این که پیاز این گیاه کاشته میشود، شروع به رشد میکند و یک ساقه(تیج) ایجاد میکند که در انتهای آن یک غنچه ایجاد میشود.
بعد از گلدهی، شما با یک گل بنفش با ۶ گلبرگ زیبا مواجه میشوید که از ۳ کلاله قرمز رنگ محافظت میکنند. این سه کلاله قرمز همان ماده خوش طعم است که با زحمت فراوان تهیه میشود.
زعفران چه ترکیباتی دارد؟
| قدرت رنگ دهی | کروسین |
| قدرت عطر و بو | سافرانال |
| قدرت طعم دهی | پیکروسین |
| نحوه رشد | پیازچه |
دارای ترکیباتی است که این گیاه ارزشمند را از سایر گیاه ها متمایز ساخته است. کیفیت آن را از طریق این ترکیبات در آزمایشگاه و لابراتور ها سنجیده میشود که هر چقدر درصد این ترکیبات بیشتر باشد با کیفیت تر و در نتیجه تاثیر زیادی روی خواص آن دارد.
انواع زعفران اصل
زعفران برخلاف سایر ادویهها انواع مختلفی دارد که در هر نوع آن، رشتههای شبیه هم نیستند و این تفاوت بستگی به نوع برداشت، جدا سازی(پر کردن) گل ، آب و هوای منطقه و درنهایت کیفیت آن دارد.
انواع آن را از بالاترین کیفیت به پایین ترین کیفیت لیست بندی کردهایم.
۱) زعفران سوپر نگین: در سوپر نگین درصد سافرانال و کروسین بالاترین مقدار خود را دارد و رنگدهی و عطر بسیار بالایی نسبت به انواع دیگر آن دارد.
۲) زعفران شبه نگین: رنگدهی این نوع به مراتب بیشتر از انواع دیگر آن است ولی به سوپر نگین نمی رسد.
۳) زعفران نگین: در نگین فرخوردگی و خمیدگی رشته های آن وجود ندارد و سرشاخهها به صورت جدا از هم و تماماً قرمز هستند.
۴) زعفران سرگل: هیچ خبری از زردی آن و سفیدی (ریشه) در سرگل دیده نمیشود و پراستفاده ترین نوع آن میباشد.
۵) زعفران پوشال: پوشال، زعفرانی است که دارای کلاله هایی به رنگ قرمز، همراه با مقداری خامه(ریشه) میباشد.
۶) زعفران دسته: در این نوع ، کلاله های آن بدین نحو که کنار هم چیده می شود خشک میشود.
۷) ریشه زعفران: به قسمت سفید رنگ آن که در انتهای کلاله آن وجود دارد ریشه زعفران میگویند.
مهمترین خواص زعفران
قبل از این که بخواهیم جز به جز به خواص آن پی ببریم، خوب است به صورتی لیستی به شما بگوییم که تا کنون برای چه چیزهایی مفید است:
- ضد افسردگی
- کاهش درد
- جلوگیری از ریزش مو
- بهبود سلامت تنفسی
- بهبود سلامت قلبی
- بهبود سلامت روانی
- بهبود سلامت پوستی
- تقویت سیستم گوارشی
- افزایش هوش
اما به طور خلاصه برای هر یک از این خواص توضیحاتی داریم که میتواند دیدگاه شما را در رابطه با زعفران تغییر دهد.
۱) درمان افسردگی و افزایش شادی
یکی از مهمترین عوامل که در درمان افسردگی موثر واقع شده اند، هورمونهای خاصی هستند که عملیات کنترل عصبی را بر عهده دارند. این هورمونها دوپامین و سرتونین نام دارند. با یک تحقیق جامع دانشمندان به این نتیجه رسیدند که قادر به کنترل مثبت این دو هورمون است و کمک میکند که فرد افسرده، سریعتر بهبود یابد و طعم شادی را بچشد.
۲) خاصیت افزایش هوش و قدرت حافظه
هر چند گفته شده که هوش هر انسان تا حد زیادی به جنبههای ارثی و تلاشهای تجربی وی ربط دارد اما این گیاه این قاعده را کمی تغییر داده است. گفته شده که مواد معدنی خاص، موجب افزایش هوش و ذکاوت افراد میشوند. بعد از تحقیقهایی که محققان داشتهاند، به این نتیجه رسیدند که این مواد معدنی که در زیر آمده است به طور کامل در زعفران یافت میشود.
- منگنز
- مس
- آهن
- سلنیوم
- روی
- منیزیم
البته باید توجه داشت که مصرف بیش از حد این مواد موجب افزایش بیش از حد هوش نمیشود بلکه مسمومیت به بار میآورد. این مواد به طور موثری به افزایش قدرت حافظه نیز کمک میکنند. در واقع این عناصر در بدن انسان به عنوان کوفاکتور واکنشهای آنزیمی عمل میکنند و منجر به بهبود متابولیسم و عملکرد سیستمهای بدن میشوند.
۳)تنظیم ساعت بدن و بهبود چرخه خواب
خواب از نظر ما، فعالیتی محسوب نمیشود اما میتواند تا حد زیادی روی سلامتی ما تاثیر داشته باشد. وقتی که ساعت خواب به هم بریزد، یعنی ساعت بدن دچار اختلال شده و اختلال این ساعت موجب اختلال عملکردی اجزای بدن میشود.
هر چند علت به هم ریختن خواب میتواند علتهای مختلفی داشته باشد اما زعفران میتواند با تاثیر گذاری بر عواملی مثل آرامش روحی، تنظیم ساعت بدن، رفرش کردن بدن کمک کند تا خواب بهتر و عمیق تری را تجربه کنید.
۴) درمان ریزش مو
اگر دقت کرده باشید چیزی در علم پزشکی و گیاهشناسی شهرت یافته و آن این است که هر گیاهی که به شکل اندامی از بدن باشد، برای آن بخش از بدن مفید واقع میشود.
مثلا هویج را اگر از عرض ببرید، متوجه میشوید که شبیه به چشم است و طبق تحقیقات حاوی ویتامین A و موادی است که به تقویت چشم کمک میکند. این موضوع برای میوههای مختلف به اثبات رسیده است.
اگر به آن دقت کنید متوجه میشوید که شبیه به مو است. و این اثبات شده که میل کردن به اندازه چای آن یا همراه شیر به افزایش رشد و استحکام مو کمک میکند.
۵) درمان اختلالات تنفسی و سرفههای مزمن
یکی از موارد مصرف زعفران که برای بسیاری از افراد صدق کرده است، استفاده از این گیاه خوش طعم برای درمان اختلالات و التهابهای ریوی و تنفسی است.
این که چگونه این مساله را درمان میکند، موضوع بحث ما نیست، اما میتوانید با تهیه یک نوشیدنی حاوی چای و سیاه دانه، زیره، هل، بابونه، رازیانه و شیرین بیان به بهبود ریوی خود و برونشیت ریه کمک کنید.
۶) استفاده از زعفران برای زیبایی
استفاده ازآن برای زیبایی دارای شاخهها و شعبههای زیادی است! مثلا گفته شده که مادری که باردار است اگر به مقدار کافی در ماههای خاصی که خطر سقط جنین کمتر است، اگر آن را میل کند، کودکی زیبا به دنیا خواهد آورد!
همچنین با بهبود برخی بیماریها و اختلالات به طور غیر مستقیم بر روی شادابی و سرحال بودن پوست و زیبایی آن اثر گذار است.
اما مصرف چای آن کمک میکند که پوست طراوت پیدا کند و شاداب شود و شفافیت آن واقعا به چشم بیاید. افرادی که معمولا پوستهای درخشان دارند در جیره غذایی شان زعفران یافت میشود.
در انتها خوب است بدانید که ضایعات پوستی مثل لک و کک و مک نیز با مصرف درست زعفران در طولانی مدت از بین میرود!
۷) بهبود دردهای عضلانی
دارای میزان زیادی از موادهای معدنی است که در کنار هم به جذب بهتر کلسیم کمک میکنند. هر چند که زعفران یک گیاه آرامش بخش است اما جذب کلسیم توسط آن به بدن کمک میکند تا خسارتهای خود را جبران کند و بهبود یابد.
۸) کاهش سکتههای قلبی و مغزی
حاوی دو ماده مهم به نام پتاسیم و کروسین است. این دو به ترتیب کمک میکنند تا شریانها و رگها بهبود یابند و بدین طریق جلوی گرفتگی رگها و سکته گرفته میشود. همچنین کروسین کمک میکند تا میزان کلسترول خون تنظیم شود و این موضوع روی کاهش سکتههای قلبی و گرفتگی رگها تا حد زیادی تاثیر مثبت میگذارد. پس برای عمر طولانیتر مصرف کنید.
۹) کاهش پیشرفت و بروز سرطان
هر چند مصرف آن در طول یک ماه دارای قاعده خاصی است اما استفاده از این گیاه به طور منظم کمک میکند تا جلوی جهشهای سلولی و سرطانی گرفته شود. همچنین رشد بسیاری از تومورهای سرطانی با زعفران متوقف میشوند و روند درمان بهتر میشود. با کنترل بر تولید رادیکالهای آزاد و از طرفی با تقویت سیستم ایمنی بدن، سرطان به طور خود به خود کنترل و مهار میشود.
۱۰) جلوگیری از آلزایمر
همانطور که گفته شد، به بهبود حافظه کمک میکند. این موضوع به طور مخصوص کمک میکند تا برخی از بیماریها نظیر فراموشی، پارکینسون، آلزایمر خفیف و آلزایمر متوسط کنترل و یا درمان شوند. بنابراین برای جلوگیری از افول عقل و ذهن در دوران پیری، حتما زعفران را در برنامه های غذای خود قرار دهید.
۱۱) جلوگیری از بیماریهای گوارشی
بیماریهای گوارشی معمولا حاصل از تغییر مزاج بدن و سرد شدن طبع بوجود میآیند. اما طبع گرم و خشک زعفران کمک میکند که این سردیها جبران شوند و بیماریهایی نظیر بزرگ شدن کبد، آسیبهای کلیوی و بیماریهای گوارشی به راحتی بهبود یابند.
۱۲) جلوگیری از پیرچشمی و بهبود بینایی با زعفران
طبق تحقیقات، افرادی که به طور منظم آن را میل میکنند دارای محافظی در چشم هستند که جلوی تاثیرات مخرب نور مستقیم را میگیرند. همچنین به دلیل داشتن مواد معدنی و ویتامین A به بهبود بیماریهای چشمی کمک میکند. علاوه بر این بیماران دژنراسیون ماکولا قادر هستند که با مصرف زعفران بینایی خود را بدست آورند و از نعمت دیدن بهره مند شوند.
خواص دیگر زعفران که باید بدانید
با در نظر گرفتن خواص یاد شده، لطفا لیست زیر را از دست ندهید:
۱۳) برای درمان فشار خون و قند خون نیز موثر واقع شده است.
۱۴) همچنین زنانی که از بی نظمی قاعدگی رنج میبرند و یا قاعدگیهای دردناک دارند با مصرف به موقع زعفران میتوانند بهبود یابند.
۱۵) بیماری دیابت با مصرف این گیاه قابل کنترل و پیش گیری است.
۱۶) درمان نقرس، توسط این گل شدنی است.
۱۷)کمک میکند تا زندگی جنسی آقایان بهبود یابد.
۱۸) افرادی که دچار سردی معده و شکم درد میشوند با مصرف زعفران این عارضه را دفع کنند.
۱۹) بدن با مصرف زیاد غذای سرد، نیاز به تعدیل دارد که این کار را به خوبی انجام میدهد.
۲۰) سردی ممکن است با کهیر خود را نشان دهد که به درمان آن کمک میکند.
۲۱) اختلال خواب، اختلال ادراری و اختلالات حافظه با کمک این گیاه خوش رنگ و خوش عطر قابل رفع است.
۲۲) این گیاه با طبع گرم و خشک بهترین سم زدا است .
۲۳) برای درمان ام اس یک درمان ساده وجود دارد و آن هم زعفران درمانی است.
۲۴) برای درمان ناباروری میتوان به آن متوسل شد.
۲۵) به بهبود متابولیسم کمک میکند و منجر به افزایش سوخت و ساز و لاغری میشود.
نحوه مصرف زعفران و محدودیت های آن
در کنار تمام مزیتهایی که از این گل به میان آورده ایم، کمی در مورد محدودیت مصرف آن نیز بدانید تا با مصرف افراطی آن غافلگیر نشوید.
- برای مصرف آن نباید افراط کرد چرا که مسموم شدن و حتی مرگ در پی دارد.
- مصرف بیش از حد (بالاتر از ۵۰ میلی گرم) موجب افزایش گرمی بدن شود و برخی از غدد داخلی بدن مثل کبد را در گیر کند.
- مصرف این ماده برای زنان باردار با شرایط خاص توصیه شده است.
- مصرف بیش از حد این گیاه میتواند موجب سقط جنین در ماههای اولیه بارداری شود
تاریخچه تولید زعفران در ایران
زعفران در گذشته با نام زرپران، به معنی گلی که پرهای آن شبیه زر است (زر+پر+ان)، شناخته میشد. قدمت کاشت و استفاده از آن به 3000 تا 3500 سال قبل برمیگردد. در مورد خاستگاه و مبدا اصلی آن در تاریخ جهان، اختلافنظرهایی وجود دارد؛ بعضی معتقدند که مبدا آن ایالت قدیم مادها در ایران است، بعضی هم میگویند که برای اولینبار در یونان باستان و منطقهای به نام ساتیوس و همچنین در ترکیه و آسیای صغیر (جنوب غربی آسیا) کشت شده است.
اما مستندات در واقع نشان میدهند که اولین زمینهای آنرا ایرانیانی که توسط معاویه به شام تبعید شده بودند، دایر کردند. این افراد بهعنوان اولین زعفرانکاران جهان، خواص آنرا به اقوام دیگری از جمله یونانیها، چینیها، رومیها و عربها معرفی کردند و نحوه کاشت آن را هم در سدههای اول تا چهارم هجری به کشورهای اسلامی اطراف مدیترانه آموختند. همچنین اولین صادرات زعفران از ایران به کشورهای یونان، روم و چین در زمان پارتها اتفاق افتاد.
بهطورکلی طبق شواهد تاریخی، ایرانیان از روزگار قدیم به زعفران توجه زیادی داشته و در مصارف مختلف خوراکی و غیرخوراکی مانند رنگآمیزی پارچه، ساخت روغنهای آرایشی بهداشتی، استقبال از بزرگان در مجالس بزم، نوشتن نامههای سلاطین و… از آن استفاده میکردند. برای مثال در زمان هخامنشیان از زعفران برای معطر کردن خوراکیها و تزئین نان استفاده میشد.
داریوش کبیر هم از روغنی حاوی آن برای ماساژ بدن خود استفاده میکرد. اسکندر مقدونی برنج آنرا میخورد و برای التیام زخمهای خود در حمام زعفران استحمام میکرد. همچنین در زمان ساسانیان، تولید آن در ایران و مرغوبیت آن در شهرهای قم و بون شهرت یافت.
جالب است بدانید که زعفران قم حتی پیش از پیدایش اسلام، شناخته شده بود. پس از اسلام، در شهرهای دیگری مانند مازندران، اصفهان، بروجرد، ری و نهاوند کاشته میشد. پس از آن هم شهرهای قائنات و بیرجند شروع به کاشت و تولید آن در ایران کردند و تا به امروز هم بهتریننوع جهان را تولید میکنند.
معرفی استانهای تولیدکننده زعفران در ایران
دوره رشد آن در فصل پاییز و زمستان و دوره خواب یا استراحت آن در فصل تابستان است. ازاینرو مناطقی که زمستانهای خیلی سرد داشته باشند، باعث کند شدن رشدآن میشوند. همچنین اگر میزان بارندگی و رطوبت هوا در فصل تابستان بالا باشد، پیازهای آسیب دیده و از بین میروند.
بنابراین استانهای شمالی و جنوبی ایران مانند مازندران، گلستان، گیلان، هرمزگان، بوشهر و… مناطق مطلوبی برای کشت آن نیستند و بهطورکلی مناطق نیمهگرمسیری با تابستانهای گرم و خشک و زمستانهای معتدل مناسبترین گزینه برای کشت زعفران هستند.
ایران اصلیترین منطقه تحت کشت زعفران در جهان است و طبق آخرین آمار، استانهای عمده تولیدکنندهآن در ایران به شرح زیرند:
1. خراسان رضوی
خراسان رضوی اولین استانی است که با سطح زیر کشت 82 هزار هکتاری، بیشترین زعفران ایران را تولید میکند. از شهرهای معروف تولیدکننده زعفران در این استان هم میتوان به شهرهای تربتحیدریه، مشهد، خاف، گناباد، تایباد، بجستان، زاوه و تربتجام اشاره کرد. مردم خراسان سالهاست که به کشت زعفران مشغول هستند و این تجارت، بخش بزرگی از زندگی آنها را تشکیل داده است.
2. خراسان جنوبی
خراسان جنوبی با سطح زیر کشت 15 هزار هکتاری پس از استان خراسان رضوی، دومین تولیدکننده بزرگ زعفران در ایران است. شهرهای قائنات، بیرجند، فردوس و بشرویه از مراکز معروف تولید زعفران در خراسان جنوبی هستند.
3. خراسان شمالی
زعفران در هشت شهرستان استان خراسان شمالی کشت و تولید میشود. شهرستان فاروج با سطح زیر کشت دو هزار و ۴۵۳ هکتاری و تولید سالانه حدود ۱۴ تن زعفران در جایگاه اول، شهرستان شیروان در رتبه دوم و اسفراین در رتبه سوم تولید در استان خراسان شمالی قرار دارند.
4. اصفهان
پس از سه استان خراسان، اصفهان بیشترین میزان زعفران ایران را تولید میکند. سطح زیر کشت این استان حدود 1300 هکتار است و در اغلب شهرهای این استان از جمله شاهینشهر، گلپایگان، نجفآباد، نطنز و نائین، زعفران کاشته میشود.
5. یزد
سطح زیر کشت استان یزد 900 هکتار و تولید زعفران در آن سالیانه حدود 3 تن است. شهرستان عمده تولیدکننده زعفران در کرمان هم به ترتیب عبارتاند از: بهاباد، بافق، ابرکوه و مهریز.
6. کرمان
کشت آن در بیشتر شهرهای کرمان از جمله سیرجان، زرند، بافت، بابک و بردسیر انجام میشود. اما بازدهی زعفران در استان کرمان حدود ۳ تا ۴ کیلوگرم در هر هکتار است که بسیار کم بوده و باید با بهکارگیری روشهای جدید کشت آن، میزان بازدهی کشت را بالا برد.
7. سایر استانها
استانهای مهم دیگری که در زمینه تولید زعفران در ایران مشغول به کار هستند شامل فارس، همدان، قزوین، لرستان، خوزستان، سمنان و… میشوند. این استانها مجموعا حدود 2 درصد از کل زعفران ایران را تولید میکنند.
بهترین منطقه تولید زعفران در ایران
با وجود اینکه استان خراسان رضوی با تولید سالیانه حدود 257 تن از 336 تن زعفران تولید کل جهان، رتبه اول بین تولیدکنندگانآن را کسب میکند، اما کیفیت آن تولیدی استان خراسان جنوبی معمولا بهتر از خراسان رضوی است.
به همین دلیل قائنات (شهری در استان خراسان جنوبی)، بهعنوان بهترین نوع جهان و پایتخت زعفران ایران شناخته شده است. کشت در استان خراسان جنوبی و بهخصوص شهر قائن بهقدری رایج و مشهور است که هرساله تعدادی تور گردشگری برای بازدید از مزارع برای گردشگران برگزار میشود.
همچنین اغلب مردم این استان در تجارت آنمشغول به کار هستند و قصد دارند که با صادرات هرچه بیشتر زعفران، جایگاه زعفران ایرانی را در بازار جهانی تقویت کنند.
کلام آخر
تولید آن در ایران قدمتی چندهزارساله دارد. به دلیل پرسود بودن تجارت آن، امکان صادرات آن به جهان و شرایط مطلوبی آبوهوایی ایران، در حال حاضر مردم در تمام نقاط ایران اقدام به کاشتآن کردهاند. بااینوجود، استانهای خراسان رضوی و خراسان جنوبی بیشترین میزان زعفران را در ایران تولید میکنند
و بهترین زعفران جهان هم در همین استانها کشت میشود. لازم به ذکر است که سطح زیر کشت زعفران در این دو استان و سایر استانهای ایران، هرسال افرایش مییابد؛ به همین دلیل سالهاست که کشور ایران بزرگترین تولیدکننده و صادرکننده زعفران در جهان بهشمار میرود.
